Een moderne homo universalis
Christiaan Weijts schrijft elke donderdag een column op de opiniepagina’s van nrc.next. Tweewekelijks publiceert hij een column in Dichters & Denkers van De Groene Amsterdammer. De bespiegelende toon die hij in die essays hanteert, is ook te vinden in zijn nieuwste roman Euforie. Het boek heeft inmiddels meerdere prijzen gewonnen: de BNG Nieuwe Literatuurpijs 2013 en de Gouden Vullings 2012. Momenteel staat het op Longlist van de Libris Literatuurlijst en de Longlist van de Gouden Boekenuil.
Euforie is een omvangrijk en weldoordacht bouwwerk. De ruwbouw is kort samen te vatten: er vindt een terroristische aanslag plaats in Den Haag. Daarbij komen 43 mensen om het leven. De gemeente schrijft een prijsvraag uit voor een gebouw op de plek des onheils. Johannes Vermeer doet met de twee compagnons van zijn architectenbureau LVE Architecten mee aan deze prijsvraag. Een referendum zal uiteindelijk bepalen welk architectenbureau de gunning krijgt.
Deze intrige wordt aangevuld met een terugblik van de hoofdpersoon Johannes Vermeer op zijn middelbare schooltijd en dan met name op zijn fascinatie voor zijn klasgenote Isa, het mooiste meisje van de klas. Dat teruggrijpen op zijn eerste verliefdheid heeft alles te maken met wat hij heeft meegemaakt op de dag van de aanslag. Hij wordt door de politie ingeschakeld om te helpen met het redden van mensen en hij meent Isa te hebben gezien in de ingestorte tramtunnel.
Sindsdien is er een stroom herinneringen op gang gekomen die niet van plan lijken hem rust te gunnen. (…) Het is een brok uit het verleden dat is komen bloot te liggen, zoals je op oude vloertegels kunt stuiten bij het uitgraven van een kelder. Het is, denkt hij, een episode, in de oorspronkelijke betekenis van het woord, epeisodion = epi (bij) + eis (in) + hodos (weg). Een zijingang dus, een vergeten halletje tussen grotere bouwvolumes.