Chateaubriand forever
Het schijnt dat ik al vroeg de krant las, alsof ik elk woord dat ik op school geleerd had meteen in zijn natuurlijke biotoop wilde terugvinden. Dat deed ik na schooltijd, om een uur of vier. Pas later kwam ik er achter dat het gebruikelijk is om ‘s ochtends de krant te lezen, tijdens of na het ontbijt. Te laat, vrees ik.
Tegen de tijd dat ik begreep dat het gebruikelijk is om vluchtig nieuws tot je te nemen als je bezig bent aan een nieuwe dag te wennen, las ik al boeken bij het ontbijt.
Om precies te zijn: een boek. Altijd hetzelfde boek. Mémoires d’outre tombe van Chateaubriand.
Waarom ik dit boek elke ochtend weer oppak is een vraag die me al vaak gesteld is (‘Waarom Chateaubriand en niet ik?’ wilde een collega-auteur weten, of ‘Er zijn nog andere boeken geschreven, hoor,’ volgens de dame die hier de ramen zeemt) en waarop ik het antwoord eigenlijk ook niet weet.
Misschien heeft het te maken met de ongrijpbaarheid van de schrijver. Chateaubriand is persoonlijk zonder in amicaliteit te vervallen en zijn stijl degelijk zonder oubollig te worden.
‘Alsof het gisteren geschreven is!’ klinkt er dan door de wandelgangen van leesclubs, en dat is ook zo, al heeft de ogenschijnlijke moderniteit minder met de schrijver te maken als met de onwil van de Franse taal zich te onderwerpen aan spellingsbedervers. De laatste grote spellingswijziging dateert uit het einde van de negentiende eeuw, en die was deels gebaseerd op voorstellen van Voltaire, een eeuw daarvoor gedaan.
Natuurlijk stuit je af en toe op een woord dat je niet tegen zult komen in de Figaro of in de Libération, maar dat op een curieuze manier toch bekend klinkt.
‘Vénusté’ is zo’n woord.
Volgens een noot synoniem voor ‘beauté’, maar Larousse zegt: ‘beauté gracieuse’, waaruit we kunnen afleiden dat ‘vénusté’ ongeschikt is om de schoonheid te duiden van een tafelpoot of van een schilderij van Meissonier. Tenzij er op dat schilderij een wulpse dame wulps ligt te zijn en je haar bedoelt. (meer…)